چو شد مسلم اندر بهشت برین

زفرو شکوهش تهی شد زمین

به فرمانده ی کوفه ابن زیاد

یکی گفت زان مردم پر فساد

که درکوفه ازمسلم نامدار

دو فرزند مانده به جا یادگار

صدف گشته این مرز و آن دو زبیم

نهانند در وی چو در یتیم

بد اختر پرستنده گان راسرود

که آن هردو راباز یابید زود

بد هر خانه بینید آن کودکان

نمایید ویرانه اش درزمان

چو یک هفته زین ماجرا درگذشت

به ایوان روان قاضی کوفه گشت

مرآن هردو شهزاده را پیش خواند

چو جان و دل اندر برخود نشاند

به ایشان همی مهربانی فزود

زدیده به رخ اشک خونین گشود

چو دیدند آن کودکام بزرگ

که گرید چنان زار مرد سترگ

بگفتندش ای چون پدر مهربان

به ما ازچه داری بدینسان فغان؟

درین مرز مانا زخصم پلید

به فرخ پدرمان گزندی رسید؟

گروهی که بردند فرمان او

نمودند جان ها گروگان او؟

نهادند سر در مدد کاری اش

و یا پا کشیدند ازیاری اش؟

به پاسخ چنین گفت پیر نوان

که ای دو گرانمایه زیبا جوان

همی هستی ازنیستی شد پدید

سوی نیستی باز خواهد چمید

درختی بود زندگانی که مرگ

فرو ریزدش عاقبت بار و برگ

شکیبابی از داور دادگر

بخواهید درمرگ فرخ پدر

که شد کشته از تیغ بد خواه زار

ازآن پس که جست اوبسی کارزار

شکستند پیمان او کوفیان

نبستند بر یاری او میان

دو شهزاده ی داد فرخنده فر

چو گشتند آگه زمرگ پدر

فتادند برخاک زار ونوان

تو گفتی روانشان زتن شد روان

زمانی ز سر رفته بد هوششان

گرفته زمین اندر آغوششان

به بالین آن دو چو ابر بهار

گرستی همی قاضی کوفه زار

چو بگذشت لختی به هوش آمدند

زمرگ پدر درخروش آمدند

گشودند ازدیده خوناب را

چنین مویه کردند سرباب را

که کوشنده نام آورا سرورا

گرانمایه اسپهبدا صفدرا

فروغ جهان بین آزاده گان

به جا مانده از نامور زاده گان

گزین پور عم شاه لولاک را

برادر پسر حیدر پاک را

به رزم آتش خرمن دشمنان

شهاب روان سوز اهریمنان

کجا روی فرخنده بر گاشتی؟

دو فرزند خود زار بگذاشتی؟

چرا راه مینو گرفتی به پیش؟

نبردی دو نوباوه همراه خویش؟

همانا دریغ آمد ای گل تو را

که بر شاخ نالد دو بلبل تورا

به باغ بهشت اندر ای راد سرو

نبودت گریز ازدو نالان تذرو

کجا ای درخت تناور شدی؟

به سر بر که را سایه گستر شدی؟

کجا گشتی ای مهر رخشان نهان؟

که درچشم ما تار کردی جهان؟

کجات آن فروزنده فریلی؟

کجات آن هنرمندی و پر دلی؟

کجا آنهمه مهر با بی کسان؟

پرستاری بی پدر نورسان؟

کجات آنهمه رزم در راه دین؟

پی یاری تاجور شاه دین؟

کجات آن خروشیدن رعدوار؟

به نام آوران درصف کارزار؟

دریغ از تو ای پاک جان همه

که بگسستی از تن توان همه

ببراد دستی که زد برتو تیغ

چرا برتو هیچش نیامد دریغ؟

همانا و خصمی که با تیغ کین

ز پیکر بریدت سر نازنین

دریغا که دور از دیار آمدی

چنین کشته درکوفه زار آمدی

تو دور ازشهنشه شدی و زتو دور

شدند این دو غمناک آواره پور

پس ازمرگ تو ای دلاور پدر

دو پور تو را تا چه آید به سر؟

پس ازتو که مارا شود دلنواز؟

به آواره گی مان شود چاره ساز؟

به مرگ توبد ای سرافراز باب

بناهای آباد گیتی خراب

نه شب باد دیگر جهان را نه روز

نه ماه و نه خورشید گیتی فروز

نه مردی نهد پای مردی به جنگ

نه گردی نشیند به زین خدنگ

نه سر پنجه ای تیغ بازد همی

نه دستی سنان برفرازد همی

چو لختی مرآن هردو فرخ پسر

به مرگ پدر مویه کردند سر

شنیدم درآن تیره شام سیاه

سپردند آن کودکان هرچه راه

نگشتند جز اندک ازکوفه دور

که اختر سیه بود و برگشته هور

به ناگه بدان کودکان بازخورد

هم از کوفیان چند شبگرد مرد

مرآن بیکسان را به ره یافتند

گرفتند و زی کوفه بشتا فتند

سوی پور مرجانه بردندشان

بدان زشت گوهر سپردندشان

هم او گفتشان سوی زندان برند

به دست یکی روزبان بسپرند

که مشکور بودی نکو نام او

نکو گوهرش زاده بد مام او

دلش پر ز نور هدایت بدی

هوادار شاه ولایت بدی

چو مشکور دیدارشان بنگرید

همان حیدری فر ایشان بدید

ز دیدارشان درشگفتی بماند

بدیشان بسی نام یزدان بخواند

بپرسید از آن هردو نام و نژاد

چو بشناخت خون ازدو دیده گشاد

به پای ازدرلابه سر سودشان

بدان خردسالی ببخشودشان

به زنجیر و بند گرانشان نبست

تن پاکشان زان شکنجه نخست

ز زندان به جای دگر بردشان

زدل غم به تیمار بستردشان

زکف حرمت هردو نگذاشتی

همی پاس حرمت نگهداشتی

چو بگذشت ازآن داستان روزچند

همه پست شد فتنه های بلند

روان شد به زاری شبی ازشبان

برآن دو زیبا جوان روزبان

برآن دو شهزاده ی پاک خوی

بگفت این و بنهاد برخاک روی

که ای نو نهالان باغ خلیل

دو نوباوه از بوستان عقیل

به نادانی ار سر زد از من گناه

به رخ شرمسارم به لب عذر خواه

بخواهید ازدادگر کردگار

که بخشد گناهم به روز شمار

گر ازپور مرجانه بینم گزند

وگر بگسلد پیکرم بند بند

نخواهم سپردن شما رابدوی

زمن کی زند سر چنین زشت خوی

نمانم که دربند مانید زار

فرستم شما را به یثرب دیار

چو رفتید با من هر آنچ ازستم

کند پور مرجانه زان نیست غم

جوانان شنیدند چون گفت پیر

بگفتند کای پیر روشن ضمیر

تورا دل زدادار پر نور باد

چو نام تو سعی تو مشکورباد

بکن آنچه خواهی که فرمان تو راست

همان فرد نیکو ز یزدان تو راست

چو خور شد به بنگاه مغرب درون

مه از تیره زندان شب شد برون

سبک روزبان آن دو شهزاده را

به باغ مهی سرو آزاده را

ز زندان برون سوی دروازه برد

بدان هر دو تن خاتم خود سپرد

بگفتا شوید ای دو زیبا جوان

ازین ره سوی قادسیه روان

در آنجا مرا یک برادر بود

که از دوستداران حیدر بود

نمایید این خاتم من بدوی

سوی یثرب آیید از او راه جوی

نشان چون زمن بیند آن مرد دین

رساند شما را به یثرب زمین

بدو کودکان پوزش آراستند

ورا مزد نیکو ز حق خواستند

جوانان برفتند واو بازگشت

دگرگونه نقشی زنو ساز گشت

چو لختی برفتند درنور ماه

نهان شد مه و گشت گیتی سیاه

چناه تیره گی برزمین چیره گشت

که بیننده ی آسمان تیره گشت

درآن تیره شب گم نمودند باز

جوانان فرزانه راه حجاز

چو کین جستن آمد جهان کام او

نیارد تنی جستن ازدام او

چو آمد سپیده دمان آفتاب

به سوی ره خاور اندر شتاب

بدیدند خود را دوگردون فراز

به بیرون دروازه ی کوفه باز

زکین بد اندیش ترسان شدند

به خود زین شگفتی هراسان شدند

درآنجا چو کردند لختی عبور

بدیدند خرماستانی ز دور

روان سوی خرماستان آمدند

به زیر درختی نهان آمدند

چو بلبل به گلبن گرفتند جای

شدند ازسر سوگ دستانسرای

ز سوز دل خویش بریان شدند

به خود بر یتیمانه گریان شدند

چنین تا که پیشین دم آمد فراز

بدند آن دو تن گرم سوز و گذار

زکارش دژم پور مرجانه شد

بدانسان که ازخویش بیگانه شد

بفرمود یاران گمراه را

که آرند آن پیر آگاه را

مراو را به فرمان آن کینه خواه

کشان زار بردند در پیشگاه

چو افکند سویش نگه کینه جوی

زدیدار او پر زچین کرد روی

بگفتا که ای بی خرد روزبان

چه کردی بدان ماهرو کودکان؟

همانا نترسیدی ازکین من؟

ندانستی آن رسم و آیین من؟

که از بند کردی رها دشمنم

کنون شاخ عمرت زبن بر کنم

بدو گفت مشکور کای نابکار

بداندیش دین دشمن کردگار

ازآن شان رها ساختم من زبند

که ازتو به ایشان نیاید گزند

زکیهان خدا هرکه شد بیمناک

زهر بنده ای دردلش نیست باک

تو را گر چه زین کرده آزرده ام

بود زین نکویی که من کرده ام

اگر زنده ماندم مرانام نیک

وگر کشته گردم سرانجام نیک

من آن کرده ام کز نکویان سزاست

تو آن کن که بد گوهران را سزاست

مرا مزد نیکو ز یزدان بس است

تورا گوهر بد نگهبان بس است

پدرشان بکشتی تو از کینه زار

نترسیدی ازخشم پروردگار

به خون پدر کشته گان ریختن

کنون کین نو خواهی انگیختن

گرآن هردو رفتند من بی دریغ

نهادم سر خویش درزیر تیغ

به مینو در از کوری چشم تو

روم چون شوم کشته از خشم تو

شنید این چو بد خو ازآن نیکمرد

مرآن تیره دل را دو رخ گشت زرد

به دژخیم بد خویش آنگه سرود

که این را به دار اندر آویز زود

به فرموده دژخیم خوارش کشید

نترسید ازحق به دارش کشد

زدش تازیانه به بر پنج صد

که نفرین رسادش به کردار بد

نخستین بدو تازیانه فرود

چو آمد به پاکی خدارا ستود

دوم تازیانه چو بروی رسید

شکیب ازخدا جست و دم درکشید

زدش چون سیم تازیانه به بر

همی خواست آمرزش ازدادگر

به چارم چنین گفت آن بی گناه

که ای دادگر داور هوروماه

گوا باش کایدون به آیین پاک

شدم کشته در یاری دین پاک

به پنجم چنین گفت آن نامدار

که ای پاک یزدان به روز شمار

مراساز بر باغ خلد برین

به پیغمبر و آل پاکش قرین

پس آنگه شد از راز گفتن خموش

همی بود تا از تنش رفت توش

درآن دم ازو تشنگی برد تاب

ازآن ناکسان خواست یک خرعه آب

نیارست یک تن جوابش دهد

زبیم بد اندیش آبش دهد

بلی سر چو در راه جانان دهند

شهیدان حق تشنه لب جان دهند

تنی چند پوزش برآراستند

تن ازچوب دارش رها خواستند

بد اختر نپذیرفت خواهشگری

بیفزود بر خشم وکین گستری

به فرجام یاران خود را سرود

که از دارش آرید پیکر فرود

به زیر آمد ازدار چون مرد پیر

چنین گفت با آن گروه شریر

شماگر ندادیم ازکینه آب

من از حوض کوثر شدم کامیاب

زجام عطا ساقی سلسبیل

به من کرد صهبای مینو سبیل

بگفت این و از این جهان بست بار

به خلد اندر آسوده شد شاد خوار

رسیدش درآن جانفزا گلشنا

درود ازخدا بر روان و تنا

زعشق آید آری چنین کارها

چنین عاشقان راست هنجارها

چنین عاشقان را دهد عشق یار

گهی سر به تیغ و گهی تن به دار

دهند ار چه سرها به میدان عشق

نمیرند هرگز شهیدان عشق

مگو کشته عشاق را زنده اند

مپندار فانی که پاینده اند

تو در بندی آن قوم وارسته اند

به حق بسته از غیر او جسته اند

به دیگر دیار است بنگاهشان

به سوی جهان دگر راهشان

ز دلدارشان هست کام دگر

نشان دگر هست و نام دگر

نه هر کس تواند شکست این طلسم

کجا عالم جان کجا ملک جسم؟

129

موضوعدو طفلان حضرت مسلم امام حسین (علیه السلام) ، کربلا و کاروان

گریز

شاعرمیرزا احمد الهامی کرمانشاهی

قالبمثنوی

سبک پیشنهادیمدح و مرثیه

زبانفارسی